Elkano Fundazioak Google Arts & Culture-n ‘Lehen mundubira’ proiektuari lagundu dio, zirkumnabigazioaren inguruan euskal gizartearen hainbat ikuspegiren ekarpena eginez

‘Lehen mundubira’ atari digital bat da, eta Magallanesen eta Elkanoren bidaia eta bidaia horrek munduaren ikuskeran izan zuen eragina azaltzen du. Elkano Fundazioak Euskadiko hainbat erakunde eta adituren laguntzarekin egindako hamalau erakusketa birtual jarri ditu haren esku. Lehen mundializazioaren hasiera izandako bidaian euskal gizarteak izan zuen eragina nazioartean zabaltzen lagunduko du.
 

Elkano Fundazioak hamalau erakusketa birtual jarri ditu Google Arts & Culturen esku, ‘Lehen mundubira’ proiektua gauzatzen laguntzeko. Google Arts & Culture atari digital bat da, xede duena lehenbiziko zirkumnabigazioaren bidaia eta bidaia horrek munduaren ikuskeran izan zuen eragina azaltzea, lehen mundializazioaren hasiera izan zen aldetik. Edukiak euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez daude, eta, beraz, Googleren kultura-alorraren ekimen horren bidez, nazioartean emango da ezagutzera Euskadin Juan Sebastian Elkanoren inguruan sortutako ezagutza eta garai hartako itsas potentzia handienetako batek, hots, euskal gizarteak, bidaia horretan egindako ekarpena. Hain zuzen ere, dibulgazioa helburu izateak eragin du Elkano Fundazioak ekimen horretan parte hartzea.

Euskadiko fundazioak koordinatutako erakusketa-multzoa balentria haren 500. urteurrenaren harira fundazioak eskatuta hainbat erakundek eta adituk azken bi urteotan egindako ikerketen emaitza da. Zehazki, honako hauek egin zituzten: Aranzadi Zientzia Elkartea, Bilboko Itsamuseuma, Euskal Itsas Museoa, Daniel Zulaika (Elkano Fundazioko aholkularia), Javier Almazán (Medikuntzan doktorea), Miren Aintzane Eguiluz (Bilboko Ingeniaritza Eskola – Nautikako eta Itsasontzi Makinetako Eskola Teknikoa, Portugalete), Jose Angel Achón (Deustuko Unibertsitatea) eta Alberto Rodríguez (industria-ingeniaria, nabigazioko goi-mailako teknikaria eta itsas zabaleko arrantza-patroia, eta itsasoko gaien inguruko dibulgatzailea).

'Vascos en la expedición Magallanes-Elcano'. Erakusketaren komisarioa: Daniel Zulaika. Historian graduatua. Elkano 500 Fundazioko aholkularia.

Fundazioaren hamalau erakusketak Estatuko kultura-alorreko hamabi erakundek egindako edukien plataforma baten parte dira, zeinak lankidetzan aritu diren Kultura eta Kirol Ministerioarekin, Lehen mundubiraren 500. urteurrena ospatzeko Batzorde Nazionalarekin eta Google Arts & Culturekin, ingurune digitalean eskuragarri jartzeko lehen zirkumnabigazioaren xehetasunak eta haren testuingurua. Hauek dira parte hartu duten gainerako erakundeak: Espainiako Kultura Ekintza, Estatuko Artxiboak, Sevillako Udala, Sanlúcar de Barramedako Udala, Itsas Museoa Fundazioa, Nao Victoria Fundazioa, Amerikako Museoa, Antropologia Museo Nazionala, Natur Zientzien Museo Nazionala, Bartzelonako Itsas Museoa eta Gastronomiako Errege Akademia. 

Elkano Fundazioaren izenean, Alaia Berriozabal proiektu-teknikariak hartu du parte gaur goizean atariaren aurkezpenean; online ekitaldi horretan parte hartu dute, halaber, Carmen Calvo Gobernuko presidenteorde eta Lehen mundubiraren 500. urteurrena ospatzeko Batzorde Nazionaleko lehendakariak, José Manuel Rodríguez Uribes Kulturako ministroak, bai eta Espainiako Kultura Ekintzak eta Sevillako Udalak ere. 

Bidaia bera baino askoz gehiago

Oso formatu bisual eta didaktikoa da, eta saguarekin atzera-aurrera eginez erabiltzaile orok jakin ahal izango ditu gaurtik aurrera, munduan dagoen lekuan dagoela, Euskal Herriko itsasoarekin lotutako historia eta gertaerak, bai eta espedizioari egindako ekarpena ere. Jakin ahal izango dute, halaber, Erdi Aroan ozeanoari buruz zer ikuskera zuten, garai hartan astronomiaz, medikuntzaz eta itsasontzi teknologikoaz zer ezagutza zituzten, eta XVI. mendeko euskal emakumeek zenbateko garrantzia izan zuten, historiak orain artean kontuan hartu gabeak. Moluketara egindako bidaian Elkano nola hil zen ere ikus daiteke atarian, eta Getariako itsasgizonaren hainbat margolan eta eskultura ere bai. Patagoniako hegoaldean bizi ziren herrien kulturak eta mundu-ikuskerak ere Elkano Fundazioak diseinatutako edukien parte dira.

'Olvidadas en la orilla'. Erakusketaren komisarioa: Miren Aintzane Eguíluz. Bilboko Ingeniaritza Eskola. Nautikako eta Itsasontzi Makinetako Eskola Teknikoa, Portugalete.

 

Izan ere, bidaiaren beraren xehetasunez gain, Elkano Fundazioak ikuspegi zabalago bat proposatzen du, euskal gizartearen itsas historia berraurkitzeko eta beste erreferentzia batzuk ezartzeko, aukera emango dutenak egungo gizarteak etorkizunari begira dituen erronkak aztertzea, baloratzea eta eztabaidatzea. 

Erakusketetako irudietan hainbat euskal artistaren artelanak ikus daitezke, hala nola Elías Salaverría, Ignacio Zuloaga, Julián Ugarte eta José Ramón Amondarain artistarenak, bai eta Indietako Agiritegi Nagusiko dokumentazioa eta testuak, Bilboko Itsasmuseumak eta Euskal Itsas Museoak Elkanori buruz egindako artikuluak eta infografiak, eta Europako marinelek hego hemisferiora igarotzean lehenbizikoz ikusi zituzten konstelazioen irudiak ere, besteak beste.  

'500 años de un mismo mundo y 100 bajo un mismo cielo'. Erakusketaren komisariuoa: Virginia García. Astronomoa. Aranzadi Zientzia Elkartea.